Alergia na kota – jak rozpoznać i z nią walczyć

1. Co w kotach uczula?

• Tu nie ma wyjątków – częsty, długotrwały kontakt z alergenami domowych czworonogów może prowadzić do reakcji uczuleniowej i rozwoju klinicznie istotnych objawów alergii.³
• Dominującym alergizującym białkiem kota jest Fel d 1, które odpowiada za nadwrażliwość nawet u 96% uczulonych na tego czworonoga!³
• Białko Fel d 1 jest obecne w ślinie, natomiast pozostałe alergeny (od Fel d 2 do Fel d 8), oprócz śliny, znajdują się również w złuszczonym naskórku, moczu i krwi kota.³
• Pamiętaj o tym, że koty ciągle liżą swoje futro, więc jest ono oklejone alergenami. Z kolei sierść łatwo przyczepia się do ubrania, a alergeny zwierząt futerkowych mają tendencję do unoszenia się w powietrzu przez dłuższy czas.¹

2. Jak rozpoznać alergię na kota?

• Prawidłowe rozpoznanie alergii na kota może postawić wyłącznie lekarz, na podstawie przeprowadzonego wywiadu i wyników badań. Do rozmowy z lekarzem warto się odpowiednio przygotować.
• Zacznij od przeanalizowania historii swoich spotkań z czworonogiem. Czy rzeczywiście po nich pojawiała się nadwrażliwość? Jeśli odpowiedź brzmi: tak, lekarz prawdopodobnie zaleci test alergiczny. Dostępne testy polegają albo na oznaczeniu stężenia swoistego IgE w surowicy krwi (podwyższone świadczy o alergii) lub punktowych testach skórnych z użyciem odpowiednich ekstraktów (wynik dodatni potwierdza uczulenie).^1,3

3. Jak objawia się alergia na sierść kota? Różne oblicza nadwrażliwości – jak nasze ciało może reagować na kocie alergeny:^6,7

• skóra: pokrzywka lub bąbel pokrzywkowy, świąd, rumień,
• oczy: zaczerwienie spojówek, łzawienie, świąd,
• nos: wodnisty wyciek, kichanie napadowe, świąd,
• oskrzela: napadowy suchy kaszel, trudności w oddychaniu, duszność, świszczący oddech, uczucie braku powietrza.

4. Co warto wiedzieć o uczuleniu na kota?

• Nie do końca wiadomo, czy całkowity brak kontaktu ze zwierzakami domowymi i rezygnacja z posiadania futrzanego pupila, rzeczywiście zapobiegają rozwojowi alergii i astmy u dzieci. Nie ma bowiem jasnych przesłanek, bo dane naukowe są niejednoznaczne.¹
• Wykazano natomiast, że kontakt z kotem we wczesnym okresie życia może w przyszłości u dorosłych obniżać ryzyko alergii na tego czworonoga, nawet o połowę. Jednak z uwagi na niejednoznaczne dane, w tej kwestii także nie sformułowano rekomendacji dotyczących profilaktyki alergii i astmy.^2,3
• Alergeny zwierzęce (tj. lipokaliny i albuminy) mogą powodować reakcje krzyżowe, stąd u osoby uczulonej na jedno zwierzę futerkowe częściej rozwija się alergia również na inne.¹

5. Czy alergia na sierść kota ma większe znaczenie niż na inne zwierzęta futerkowe? Przyjrzyj się faktom.

• Prawie połowa z nas, czyli aż 48% Polaków, ma w domu jakiegoś zwierzaka (wg TNS Polska, 2012).¹
• W Polsce w testach alergicznych częściej diagnozuje się alergię na kota (3,7%) niż psa (0,5%) – na podstawie badania ECAP, 2015.^1,4
• W Europie częstość dodatnich testów skórnych z alergenami kota szacuje się na 1,2-22,4% (mediana 8,8%; na podstawie wieloośrodkowego badania ECRHS, 2007).^1,5

6. Alergia na kota może spowodować wstrząs anafilaktyczny

• Właśnie ten rodzaj uczulenia jest jednym z najczęstszych wśród dzieci z atopią, u których kontakt z kocimi alergenami może spowodować trudności z oddychaniem i reakcję wstrząsową.⁸
• Wstrząs anafilaktyczny to ciężka, zagrażająca życiu reakcja całego organizmu, która objawia się nagłymi zaburzeniami ze strony:
• układu oddechowego (duszności, kaszel i świszczący oddech wynikający ze skurczu oskrzeli, obrzęk krtani),
• układu krążenia (spadek ciśnienia tętniczego, osłabienie i zawroty głowy, utrata świadomości, przyspieszenie pracy serca)
• układu pokarmowego (nudności, wymioty, biegunki, kurczowe bóle brzucha).⁹
• Lekiem pierwszego wyboru jest epinefryna. Jest to lek dostępny wyłącznie na receptę. Jeśli masz alergię na kota, a lekarz przepisał Ci epinefrynę, zawsze miej przy sobie ampułkostrzykawkę, bo odpowiednia jej dawka powinna zostać jak najszybciej zaaplikowana w momencie pojawienia się objawów anafilaksji.⁹

7. Jak żyć pod jednym dachem z kotem, na którego masz uczulenie

Wiadomo, że alergikom zaleca się unikanie kontaktu z alergenen.³ Rada ta bywa trudna do zaakceptowania przez miłośników tych futerkowych czworonogów, dlatego warto wiedzieć, że:

• mycie ukochanego pupila co najmniej 2 razy w tygodniu redukuje obecność alergenów, a więc zmniejsza reakcję alergiczną,³
• nawet pozbycie się zwierzątka z domu nie spowoduje natychmiastowego złagodzenia objawów, bo jego alergeny nadal będą obecne, np. na dywanach (alergeny ssaków utrzymują się w kurzu domowym do 6 miesięcy),³
• żeby zmniejszyć objawy nadwrażliwości na alergeny futrzanego domownika, najczęściej podaje się leki przeciwhistaminowe, np. Claritine^® Allergy lub Claritine^® Active i miejscowe leki sterydowe (terapia jest zalecana, jeśli po ograniczeniu kontaktu z alergenami, kliniczne objawy alergii nadal się utrzymują),³
• nową metodą, o stwierdzonej skuteczności klinicznej, wykorzystywaną w leczeniu uczulenia na kocie alergeny jest immunoterapia,³
• alergia na koty nie ogranicza się tylko do domowych pupili, o czym należy pamiętać, wybierając się do zoo czy cyrku, bo ten sam alergen (Fel d 1) został wykryty również u ich dzikich kuzynów, tj. tygrys, jaguar, puma, lew i lampart.⁸

8. Hipoalergiczne rasy kotów? A może to tylko chwyt marketingowy?

• Do tej pory nie wyhodowano jeszcze prawdziwie hipoalergicznego kota, w którym wszystkie alergeny, mogące wywołać reakcję uczuleniową, byłyby nieaktywne.³
• Ponieważ oprócz dominującego Fel d 1, istnieją różne inne kocie alergeny, hipoalergiczny czworonóg, nawet jeśli nie nosi w sobie któregoś z nich, nadal jest źródłem innych uczulających białek. W tej sytuacji eliminacja jednego z kocich alergenów może pomóc wyłącznie osobom, uczulonym tylko na ten jeden konkretny alergen.³
• Do niedawna wydawało się, że gęstość sierści i długość włosów to dwie najważniejsze cechy futerkowego pupila, które mogą mieć znaczenie dla alergików, ponieważ są nośnikami złuszczonego naskórka i śliny. Tymczasem koty z bujną sierścią niekoniecznie uczulają bardziej niż pozbawione owłosienia, badania bowiem wskazują na brak istotnego wpływu obu wymienionych parametrów na stężenie alergenów w powietrzu i na podłodze.³